માસુમ ચૌધરી (અરવલ્લી સમાચાર)
વર્ષની પ્રથમ સોમવતી અમાવસ્યા 8 એપ્રિલે છે. એટલે કે સોમવાર અને અમાવસ્યાનો સંયોગ છે, તેથી તેને સોમવતી અમાવસ્યા કહેવામાં આવે છે. આવો સંયોગ વર્ષમાં 2 કે ક્યારેક 3 વાર બને છે.
પુરાણોમાં આવી અમાવસ્યાને મહાન તહેવાર કહેવામાં આવે છે, કારણ કે આ અમાવસ્યા પર સ્નાન અને દાન કરવાથી ઘણું પુણ્ય મળે છે.
સોમવતી અમાવસ્યા પર પૂજા, ઉપવાસ, સ્નાન અને દાન કરવાથી અનેક યજ્ઞોનું ફળ મળે છે. તીર્થસ્નાન કરવાથી અનેકગણું પુણ્ય મળે છે. મહાભારતમાં ભીષ્મે યુધિષ્ઠિરને આ દિવસનું મહત્ત્વ સમજાવ્યું હતું અને કહ્યું હતું કે જે વ્યક્તિ આ દિવસે પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરે છે તે સમૃદ્ધ, સ્વસ્થ અને તમામ દુઃખોથી મુક્ત રહેશે.
નારદ પુરાણઃ સોમવાર અને અમાવસ્યાના સંયોગ દરમિયાન કરવામાં આવેલું દાન ખૂબ જ પુણ્યપૂર્ણ છે
સનાતન ઋષિએ નારદજીને દર મહિને આવતી અમાવસ્યાનું મહત્ત્વ જણાવ્યું છે. ઋષિ અનુસાર, જ્યારે અમાવસ્યા સોમવારે આવે છે, ત્યારે તે સોમવતી અમાવસ્યા સાથે એકરુપ થાય છે. આ યોગમાં કરેલું દાન શુભ માનવામાં આવે છે. એટલે કે આ તિથિએ કરવામાં આવેલ દાનથી તમામ પ્રકારના શુભ ફળ મળે છે. સોમવતી અમાવસ્યા પર શ્રાદ્ધ કરવાથી પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે.
આ વર્ષે સોમવતી અમાવસ્યા વધુ બે વખત આવશે
8મી એપ્રિલ પછી આગામી 2જી સપ્ટેમ્બરે સોમવતી અમાવસ્યાનો સંયોગ આવશે. આ શ્રાવણ મહિનાની અમાવાસ્યાનો દિવસ હશે. મનવદી તિથિ હોવાથી આ દિવસે સ્નાન અને દાનનું મહત્ત્વ અનેકગણું વધી જશે. તે પછી વર્ષનો છેલ્લો સંયોગ 30મી ડિસેમ્બરે થશે.
પિતૃઓની તૃપ્તિ માટે પીપળાના વૃક્ષની પૂજા કરવી
પીપળાના વૃક્ષમાં પિતૃઓ અને તમામ દેવતાઓનો વાસ છે, તેથી સોમવતી અમાવસ્યાના દિવસે લોકો દૂધમાં પાણી અને કાળા તલ ભેળવીને સવારે પીપળાના ઝાડને અર્પણ કરે છે. તેમને પિતૃદોષમાંથી મુક્તિ મળે છે. આ પછી પીપળાના વૃક્ષની પૂજા અને પ્રદક્ષિણા કરવાથી તમામ દેવતાઓ પ્રસન્ન થાય છે.
આમ કરવાથી દરેક પ્રકારના પાપ પણ દૂર થાય છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે કે પીપળાના વૃક્ષની પ્રદક્ષિણા કરવાથી પણ સ્ત્રીઓનું સૌભાગ્ય વધે છે, તેથી શાસ્ત્રોમાં તેને અશ્વથ પ્રદક્ષિણા વ્રત પણ કહેવામાં આવે છે.
