માસુમ ચૌધરી (અરવલ્લી સમાચાર)
હનુમાનજીનો પ્રાગટ્ય ઉત્સવ 23 એપ્રિલ મંગળવારના રોજ છે. ત્રેતાયુગમાં ચૈત્ર પૂર્ણિમાના દિવસે માતા અંજની અને વાનર કેસરીના ઘરે હનુમાનજીનો અવતાર થયો હતો. દર વર્ષે ચૈત્ર પૂર્ણિમાના દિવસે હનુમાનજીના વિવિધ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. હનુમાનજીનું એક સ્વરૂપ પંચમુખી છે. આ સ્વરૂપ બહાદુરી અને હિંમતનું પ્રતીક છે. જે લોકો આ સ્વરૂપની પૂજા કરે છે, તેમનો અજ્ઞાત ભય દૂર થાય છે, આત્મવિશ્વાસ વધે છે અને તેમને સફળતા મળે છે. એવી માન્યતા છે.
હનુમાનજીના પંચમુખી સ્વરૂપમાં વરાહ મુખ ઉત્તરમાં, નરસિંહ મુખ પશ્ચિમમાં, ગરુડ મુખ આકાશ તરફ અને હનુમાનનું મુખ પૂર્વમાં છે.
અહિરાવણને મારવા માટે હનુમાનજીએ પંચમુખી સ્વરૂપ ધારણ કર્યું
પંચમુખી સ્વરૂપની કથા હનુમાનજી અને અહિરાવણ સાથે સંબંધિત છે. દંતકથા અનુસાર, શ્રી રામ અને રાવણ વચ્ચેના યુદ્ધ દરમિયાન રાવણના યોદ્ધાઓ શ્રી રામને રોકી શક્યા ન હતા. ત્યારે રાવણે પોતાના માયાવી ભાઈ અહિરાવણને બોલાવ્યો હતો.
અહિરાવણ માતા ભગવતીના ભક્ત હતા. તેમણે પોતાનો ભ્રમ ઉભો કર્યો અને શ્રી રામ-લક્ષ્મણ સહિત સમગ્ર વાનર સેનાને બેભાન બનાવી દીધી. આ પછી તે શ્રી રામ-લક્ષ્મણને નરકમાં લઈ ગયા અને તેમને બંદી બનાવી દીધા.
જ્યારે અહિરાવણે યુદ્ધભૂમિ છોડી દીધું ત્યારે તેમની ભ્રમણાનો અંત આવ્યો. જ્યારે હનુમાનજી, વિભીષણ અને સમગ્ર વાનર સેના હોશમાં આવી ત્યારે વિભીષણ સમજી ગયા કે આ બધું અહિરાવણે કર્યું છે.
વિભીષણે શ્રી રામ-લક્ષ્મણની મદદ માટે હનુમાનજીને પાતાળ લોક મોકલ્યા હતા. વિભીષણે હનુમાનજીને કહ્યું હતું કે માતા ભગવતીને પ્રસન્ન કરવા માટે અહિરાવણે પાંચ દિશાઓમાં દીવા પ્રગટાવ્યા હતા. જ્યાં સુધી આ પાંચ દીવા બળતા રહેશે ત્યાં સુધી અહિરાવણને હરાવવાનું શક્ય નથી. આ પાંચ દીવાઓને એકસાથે બુઝાવવાથી જ અહિરાવણની શક્તિઓનો નાશ થઈ શકે છે.
વિભીષણની વાત સાંભળીને હનુમાનજી પાતાળ લોકમાં પહોંચી ગયા. પાતાળ લોકમાં તેમણે જોયું કે અહિરાવણે એક જગ્યાએ પાંચ દીવા પ્રગટાવ્યા હતા. હનુમાનજીએ એક સાથે પાંચેય દીવાઓ ઓલવવા માટે પાંચમુખી રૂપ ધારણ કર્યું અને એક સાથે પાંચેય દીવાઓ ઓલવી નાખ્યા.
દીવો ઓલવાઈ ગયા પછી અહિરાવણની શક્તિઓ નષ્ટ થઈ ગઈ અને હનુમાનજીએ તેનો વધ કર્યો.
હનુમાનજી શ્રી રામ-લક્ષ્મણને કેદમાંથી મુક્ત કરીને લંકા લઈ ગયા.
