માસુમ ચૌધરી (અરવલ્લી સમાચાર)
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ લોકસભામાં બજેટ રજૂ કરી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું, ‘ભારતની જનતાએ વડાપ્રધાન મોદીના નેતૃત્વવાળી સરકારમાં તેમનો વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે. તેઓ ઐતિહાસિક ત્રીજી ટર્મ માટે ફરીથી ચૂંટાયા છે. મુશ્કેલ સમયમાં પણ ભારતની અર્થવ્યવસ્થા ચમકી રહી છે.
નિર્મલા સીતારમણનું આ સતત 7મું બજેટ છે. તેમણે કહ્યું, ‘સરકારનું ધ્યાન ગરીબો, મહિલાઓ, યુવાનો અને ખેડૂતો પર રહેશે. સરકાર નોકરીની તકો વધારશે.
વહેલી સવારે નાણામંત્રી સવારે સૌથી પહેલા મંત્રાલય પહોંચ્યા અને અધિકારીઓ સાથે બેઠક કરી. આ પછી તે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને મળવા રાષ્ટ્રપતિ ભવન પહોંચ્યા, જ્યાં રાષ્ટ્રપતિએ તેને દહીં અને ખાંડ ખવડાવ્યા. આ પછી તે સંસદ ભવન પહોંચ્યા હતા. કેબિનેટે અહીં સંસદ ભવનમાં બજેટને મંજૂરી આપી હતી..
બજેટની મહત્ત્વની વાત
- પહેલી નોકરી માટેઃ 1 લાખ રૂપિયાથી ઓછો પગાર હોવા પર, EPFOમાં પહેલીવાર રજિસ્ટ્રેશન કરનાર લોકોને 15 હજાર રૂપિયાની મદદ ત્રણ હપ્તામાં મળશે.
- એજ્યુકેશન લોન માટેઃ જે સરકારી યોજનાઓ હેઠળ કોઈ ફાયદો મળી રહ્યો નથી, તેમણે દેશભરના સંસ્થાનોમાં એડમિશન માટે લોન મળશે. લોનના 3 ટકા સુધી રૂપિયા સરકાર આપશે. તેના માટે ઈ વાઉચર લાવવામાં આવશે, જે દર વર્ષે એક લાખ વિદ્યાર્થીઓને મળશે.
- સ્પેશિયલ સ્કીમ્સ રાજ્યો માટેઃ બિહાર અને આંધ્રપ્રદેશઃ આંધ્ર પ્રદેશને 15 હજાર કરોડ અને બિહારને 41 હજાર કરોડ રૂપિયાની મદદ. બિહાર, ઝારખંડ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા અને આંધ્ર પ્રદેશ માટે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ માટે ખાસ સ્કીમ
- ખેડૂતો માટેઃ 6 કરોડ ખેડૂતોની માહિતી જમીન રજીસ્ટ્રીમાં લાવવામાં આવશે. 5 રાજ્યોમાં નવા કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ જાહેર કરવામાં આવશે.
- યુવાઓ માટેઃ મુદ્રા લોનની રકમ 10 લાખ રૂપિયાથી વધીને 20 લાખ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. 500 ટોચની કંપનીઓમાં 5 કરોડ યુવાનોને ઇન્ટર્નશિપનું વચન.
- મહિલાઓ અને છોકરીઓ માટેઃ મહિલાઓ અને છોકરીઓને લાભ આપતી યોજનાઓ માટે 3 લાખ કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ
- સૂર્યધર ફ્રી વીજળી યોજનાઃ 1 કરોડ ઘરોમાં દર મહિને 300 યુનિટ સુધી મફત વીજળી.
- મોબાઈલ ફોન સસ્તા થશેઃ મોબાઈલ ફોન અને પાર્ટ્સ પર કસ્ટમ ડ્યૂટી ઘટશે. મોબાઈલ સસ્તા થશે. સોના અને ચાંદીના ઘરેણાં પર કસ્ટમ્સ ડ્યૂટી ઘટાડીને 6% કરી
ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં બમ્પર રોકાણ
સરકાર આગામી 5 વર્ષમાં ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે મજબૂત રાજકોષીય સમર્થન જાળવી રાખવાના પ્રયાસો કરે છે. મૂડીખર્ચ માટે રૂ. 11,11,111 કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આ ભારતના જીડીપીના 3.4% છે. રાજ્ય સરકારો દ્વારા ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર રોકાણને ટેકો આપવા માટે લાંબા ગાળાની વ્યાજમુક્ત લોન માટે રૂ. 1.5 લાખ કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
કેન્સરની દવા પરની કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટી, દવા સસ્તી થશે
કેન્દ્રીય મંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું, ‘દવા અને મેડિકલ કેન્સરના દર્દીઓને રાહત આપવા માટે 3 દવાઓ પર કસ્ટમ ડ્યૂટી સંપૂર્ણપણે હટાવી દેવામાં આવી છે. એક્સ-રે ટ્યુબ પરની ડ્યુટી પણ ઘટાડવામાં આવી હતી.
25 હજાર વસાહતોમાં પૂરને પહોંચી વળવાની તૈયારી, હવામાન અનુકૂળ રસ્તાઓ બનાવવામાં આવશે
નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે, 25 હજાર ગ્રામીણ વસાહતોને સર્વ-હવામાન રસ્તાઓ આપવા માટે પ્રધાનમંત્રી ગ્રામ સડક યોજનાનો તબક્કો 4 શરૂ કરવામાં આવશે. બિહારમાં અવારનવાર પૂર આવે છે. નેપાળમાં પૂર નિયંત્રણ માળખાં બાંધવાની યોજના હજુ આગળ વધી નથી. અમારી સરકાર અંદાજિત 11,500 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે નાણાકીય સહાય પૂરી પાડશે. દર વર્ષે પૂરનો ભોગ બનેલા આસામને પૂર વ્યવસ્થાપન અને સંબંધિત પ્રોજેક્ટ માટે સહાય મળશે. હિમાચલ પ્રદેશ, જેણે પૂરને કારણે વ્યાપક નુકસાન સહન કર્યું છે, તેને પણ બહુપક્ષીય સહાય દ્વારા પુનર્નિર્માણ માટે સમર્થન મળશે. આ ઉપરાંત ભૂસ્ખલન અને વાદળ ફાટવાને કારણે ઘણું નુકસાન પામેલા ઉત્તરાખંડને પણ સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે.
કૃષિ ક્ષેત્ર માટે 1.5 લાખ કરોડની જોગવાઈ
ખેડૂતો અને કૃષિ ક્ષેત્ર માટે આ વખતે બજેટમાં 1.52 લાખ કરોડની મસમોટી જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ ફંડની મદદથી કૃષિ ક્ષેત્રને બને તેટલો ફાયદો પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કરાશે. ખેતીની ઉત્પાદકતા વધારવા માટે પગલાં લેવામાં આવશે. વધારે ઉપજ આપતા પાકની જાતો (પ્રકાર)નો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. સંશોધનને પ્રોત્સાહ આપવામાં આવશે. સરકાર કુદરતી ખેતી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. પાકના ઉત્પાદન, સંગ્રહ અને માર્કેટિંગ માટેની વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. શિક્ષણ અને કૌશલ્ય માટે રૂ. 1.48 લાખનો ખર્ચ થશે. શાકભાજીના ઉત્પાદન અને સપ્લાય ચેઇન માટે ક્લસ્ટર બનાવવામાં આવશે. 400 જિલ્લામાં પાકનો સર્વે કરવામાં આવશે તેમજ 32 પાકોની 109 નવી જાતો રજૂ કરવામાં આવશે.
PM અર્બન હાઉસિંગ પ્લાન માટે 10 લાખ કરોડ
નાણામંત્રીએ PM અર્બન હાઉસિંગ પ્લાન માટે 10 લાખ કરોડ રૂપિયાની જાહેરાત કરી છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે રેન્ટલ હાઉસિંગને પ્રોત્સાહન અને રેગ્યુલેશન કરવા માટે નિયમો બનાવવામાં આવશે. સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ઘટાડનારા રાજ્યોને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. એનર્જી ટ્રાંન્જિશન માટે નવી નીતિ લાવવામાં આવશે. એક કરોડ ઘરો માટે પીએમ સૂર્યઘર મફત વીજળી યોજનાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. મહિલાઓના નામની નોંધણી પર સ્ટેમ્પ ડ્યુટીમાં રાહતનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. નાના ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટ ખાનગી ક્ષેત્રના સહયોગથી બનાવવામાં આવશે.
વિષ્ણુપદ મંદિર, ગયા અને મહાબોધિ મંદિર, બોધગયા બંનેમાં કોરિડોર બનાવવાની જાહેરાત
આ ઉપરાંત બજેટમાં વિષ્ણુપદ મંદિર, ગયા અને મહાબોધિ મંદિર, બોધગયા બંનેમાં કોરિડોર બનાવવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. કાશી વિશ્વનાથ મંદિર માટે બનાવવામાં આવેલા કોરિડોર હેઠળ વિકાસ કરવામાં આવશે. રાજગીર બૌદ્ધ અને જૈન ભક્તો માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે. રાજગીરના યાત્રાધામ વિસ્તારોનો પણ વિકાસ કરવામાં આવશે. નાલંદાને પ્રવાસન કેન્દ્ર તરીકે પણ વિકાસ કરવામાં આવશે. આ સિવાય નેશનલ રિસર્ચ ફંડ શરૂ કરવામાં આવશે. તેમજ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર જીડીપીના 3.4 ટકા જેટલું રોકાણ કરવામાં આવશે
ટૂરિઝમ પર ખાસ ભાર, ઓડિશા ટૂરિઝમને પ્રોત્સાહન આપશે સરકાર
કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું, ‘પર્યટન હંમેશાથી આપણી સંસ્કૃતિનો એક ભાગ રહ્યું છે. ભારતને વૈશ્વિક ગંતવ્ય તરીકે સ્થાપિત કરવાના અમારા પ્રયાસો રોજગારની તકો ઉભી કરશે અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ તકો ખોલશે. હું દરખાસ્ત કરું છું કે બિહારમાં રાજગીર અને નાલંદા માટે વ્યાપક વિકાસ પહેલ કરવામાં આવે. અમે કુદરતી સૌંદર્ય, મંદિરો, શિલ્પો, મનોહર લેન્ડસ્કેપ્સ, વન્યજીવ અભયારણ્યો અને પ્રાચીન દરિયાકિનારા ધરાવતા ઓડિશામાં પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપીશું.
પાંચ કરોડ આદિવાસીઓ માટે ઉન્નત ગ્રામ અભિયાન
આદિવાસી સમુદાયોની સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિ સુધારવા માટે પ્રધાનમંત્રી આદિવાસી ઉન્નત ગ્રામ અભિયાન શરૂ કરવામાં આવશે. આ યોજના આદિવાસી બહુલ ગામો અને મહત્ત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓમાં આદિવાસી પરિવારો માટે સંતૃપ્તિ કવરેજ પ્રાપ્ત કરશે. આનાથી 63,000 ગામોને આવરી લેવામાં આવશે, જેનાથી 5 કરોડ આદિવાસી લોકોને ફાયદો થશે.
મુદ્રા લોનની મર્યાદા 10 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 20 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી
બજેટમાં MSME અને મેન્યુફેક્ચરિંગ પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે. MSMEsને તેમના તણાવના સમયગાળા દરમિયાન બેંક ધિરાણ ચાલુ રાખવાની સુવિધા માટે બજેટમાં નવી વ્યવસ્થા જાહેર કરવામાં આવી છે. સાથે જ મુદ્રા લોનની મર્યાદા 10 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 20 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી છે.
પૂર્વોદય યોજનાથી પૂર્વ ભારત ચમકશે
નાણામંત્રીએ દેશના પૂર્વીય રાજ્યોના વિકાસ માટે પૂર્વોદય યોજનાની જાહેરાત કરી છે. કેન્દ્રએ બિહાર, ઝારખંડ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા અને આંધ્ર પ્રદેશના વિકાસ માટે પૂર્વોદય યોજનાની જાહેરાત કરી છે. આ અંતર્ગત માનવ સંસાધન વિકાસ અને મૂળભૂત વિકાસ પર ધ્યાન આપવામાં આવશે. આ યોજનામાં બિહાર માટે ઘણી ભેટ છે. અમૃતસર-કોલકાતા ઇન્ડસ્ટ્રીયલ કોરિડોર હેઠળ ગયામાં એક ઔદ્યોગિક કેન્દ્ર બનાવવામાં આવશે. સાંસ્કૃતિક કેન્દ્રોને આધુનિક આર્થિક કેન્દ્રો તરીકે વિકસાવવામાં આવશે. આ મોડલનું નામ હશે વિકાસ ભી વિરાસત ભી.
આ ઉપરાંત રોડ કનેક્ટિવિટી પણ વધારવામાં આવશે. આ અંતર્ગત પટના-પૂર્ણિયા એક્સપ્રેસ વે, બક્સર ભાગલપુર એક્સપ્રેસ વે, બોધગયા-રાજગીર વૈશાલી દરભંગા એક્સપ્રેસ વેનું નિર્માણ કરવામાં આવશે. આ સિવાય બક્સરમાં ગંગા નદી પર બે લેનનો પુલ પણ બનાવવામાં આવશે. આ માટે 26000 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવશે.
21400 કરોડના ખર્ચે પીરપેઈન્ટીમાં 2400 મેગાવોટ ક્ષમતાનો પાવર પ્લાન્ટ બનાવવામાં આવશે. બિહારમાં નવું એરપોર્ટ અને મેડિકલ કોલેજ પણ બનાવવામાં આવશે. બિહારને પણ મૂડી રોકાણ માટે મદદ આપવામાં આવશે.
બજેટમાં બિહાર માટે જાહેરાત
સીતારમણે કહ્યું, ‘પટના-પૂર્ણિયા એક્સપ્રેસવે, બક્સર-ભાગલપુર એક્સપ્રેસવે બનાવવામાં આવશે. બિહારમાં નવી મેડિકલ કોલેજો બનાવવામાં આવશે. સાથે જ નવા એરપોર્ટનું પણ નિર્માણ કરવામાં આવશે.
બિહારને આર્થિક મદદની જાહેરાત
નાણામંત્રી સીતારમણે બિહારને આર્થિક મદદની જાહેરાત કરી હતી. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે અમે બિહારના ગયામાં ઔદ્યોગિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપીશું. આનાથી પૂર્વ વિસ્તારના વિકાસને વેગ મળશે. અમે રોડ કનેક્ટિવિટી પ્રોજેક્ટના વિકાસમાં પણ સહકાર આપીશું. પટના-પૂર્ણિયા એક્સપ્રેસવે, બક્સર-ભાગલપુર હાઇવે, બોધગયા-રાજગીર-વૈશાલી-દરભંગા અને બક્સરમાં ગંગા નદી પર એક વધારાનો ટુ-લેન પુલ રૂ. 26,000 કરોડના ખર્ચે બાંધવામાં આવશે.
સર્વિસ સેક્ટર માટે નાણામંત્રીનું એલાન
- સરકારી યોજનાઓ દ્વારા ખાનગી ક્ષેત્રને દરેક ક્ષેત્રમાં મદદ પૂરી પાડવામાં આવશે.
- નેશનલ કંપની લો ટ્રિબ્યુનલ દ્વારા કંપનીઓને રૂ. 3.3 લાખ કરોડ આપવામાં આવ્યા
- વિવાદોના સમાધાન માટે વધારાની ટ્રિબ્યુનલ બનાવવામાં આવશે.
- વસૂલાત માટે વધારાની ટ્રિબ્યુનલની પણ રચના કરવામાં આવશે.
- શહેરોના ક્રિએટિવ રીડેવલપમેન્ટ માટે પોલિસી લાવવામાં આવશે.
મહિલાઓ અને છોકરીઓ માટે રૂ. 3 લાખ કરોડ
મહિલાઓ અને છોકરીઓને લાભ આપતી યોજનાઓ માટે 3 લાખ કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. ઈન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ બેંકની 100 થી વધુ શાખાઓ ઉત્તર-પૂર્વ ક્ષેત્રમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે. રાષ્ટ્રની ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા પોલાવરમ સિંચાઈ યોજના પૂર્ણ કરવામાં આવશે. વિશાખાપટ્ટનમ-ચેન્નઈ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ કોરિડોરમાં કોપર્થી વિસ્તાર અને હૈદરાબાદ-બેંગલુરુ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ કોરિડોરમાં ઓરવાકલ વિસ્તારના વિકાસ માટે ફંડ આપવામાં આવશે.
વ્યવસાય ચાલુ રાખવા માટે MSME માટે વિશેષ ક્રેડિટ પ્રોગ્રામ
- મુદ્દા લોનની રકમ 10 લાખથી વધારીને 20 લાખ રૂપિયા
- SIDBIની પહોંચ વધારવા માટે આગામી 3 વર્ષમાં નવી શાખાઓ ખોલવામાં આવશે. જેમાંથી આ વર્ષે 24 શાખાઓ ખુલશે.
- 50 મલ્ટી પ્રોડક્ટ ફૂડ યુનિટના સેટઅપ માટે મદદ પૂરી પાડશે.
- MSME ને ફૂડ સેફ્ટી લેબ ખોલવા માટે મદદ આપવામાં આવશે.
- ઈ-કોમર્સ નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ખાનગી ક્ષેત્ર સાથે મળીને એક યોજના શરૂ કરવામાં આવશે.
- સરકાર 500 ટોચની કંપનીઓમાં 5 કરોડ યુવાનોને ઈન્ટર્નશિપ આપવાની જોગવાઈ કરશે.
રોજગાર સંબંધિત કૌશલ્યો અંગે નાણાં મંત્રીની જાહેરાત
નાણામંત્રીએ પ્રધાનમંત્રી પેકેજના ભાગ રૂપે યોજનાઓ દ્વારા રોજગાર યોગ્ય કૌશલ્યોની જાહેરાત કરી.
તેમણે કહ્યું કે આ યોજનાઓ EPFOમાં નોમિનેશન પર આધારિત હશે, જે પ્રથમ વખતના કર્મચારીઓને ઓળખવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
તેમણે કહ્યું, બધા ઔપચારિક ક્ષેત્રોમાં વર્કફોર્સમાં એન્ટ્રી પર પહેલીવાર કામ કરનાર લોકોને એક મહિનાનું વેતન મળશે. એક મહિનાના વેતનનો ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT) 15 હજાર રૂપિયા સુધી, ત્રણ હપ્તામાં મળશે. આ લાભ માટેની પાત્રતા મર્યાદા દર મહિને 1 લાખ રૂપિયાનો પગાર હશે. 2.1 લાખ યુવાનોને તેનો લાભ મળવાની આશા છે.
રોજગાર અને કૌશલ્ય પ્રશિક્ષણ સંબંધિત 5 યોજનાઓ માટે 2 લાખ કરોડનું બજેટ
નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે, ‘ભારતની અર્થવ્યવસ્થાનો વિકાસ સતત સારો થઈ રહ્યો છે. ભારતનો ફુગાવો સ્થિર છે, 4%ના લક્ષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યો છે. ગરીબ, યુવા, મહિલાઓ, ખેડૂતો જેવા મહત્વના વર્ગો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. રોજગાર, કૌશલ્ય, MSME, મધ્યમ વર્ગ પર સતત ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે રોજગાર અને કૌશલ્ય પ્રશિક્ષણ સંબંધિત 5 યોજનાઓ માટે 2 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ છે.
